آنچه به نام شهر زیرزمینی نوش آباد معروف است در واقع ساختارهای متراکم، پیچیده و گسترده ای چون دالان های باریک تو در تو و اتاق هایی با ابعاد کوچک است.
مجموعه اویی در زیر بافت قدیم شهر شکل گرفته و تا سطح کنونی شهر نیز گسترده شده است. این معماری دستکن در شهر نوش آباد با واژه "اویی" نامیده میشود.
غیر از ورودی اصلی ارتفاع تمام قسمتهای اویی به قد طبیعی یک انسان و بین 170 تا 180 سانتیمتر است.
بر سطح دیوارها و در فواصل اندک، جای پینه سوز به چشم میخورد.
در بعضی قسمتها نیز درون دیوار، سکوهای کوتاهی جهت نشستن ایجاد شده است که در بعضی اتاق ها تبدیل به طاقچه جهت قرار دادن اشیاء میشود.
سیستم تهویه شهر زیرزمینی از طریق کانالهایی بوده که درطبقه اول و به سطح زمین ایجاد شده است. چاه های مرتبط طبقات، علاوه بر عملکرد عبور و مرور،باعث جریان یافتن هوا در طبقات پایین میشده است.این عمل در مورد چاههای قنات نیز مصداق دارد.
دسترسی به این فضاها به دلیل قرار گرفتن در زیر زمین از طریق یک چاه و کانال باریک و کوتاه میسر میگردد.
تدافعی و پناهگاه بودن این نوع معماری که در دل زمین ایجاد شده، تاثیر فراوانی بر چگونگی ارائه پلان معماری آن گذاشته است. بنابراین درخصوص ورودی ، دسترسی به این فضاها نمی بایست به آسانی صورت بپذیرد.
روشنایی این فضاها بوسیله پیه سوزهای سفالی بوده و روغن آنها احتمالا از دو عصارخانه تاریخی موجود در نوش آباد تهیه می شده است.
در مواقع ناامنی و پناه گرفتن اهالی در زیرزمین، آب مصرفی مردم از پایاب ها و قنات ها تامین می شده است. علاوه بر پایاب ها مسیر اویی ها به شکلی بوده که در بعضی قسمتها به قنات مرتبط می شده است.
تاریخ ایجاد و استفاده از این بناها به دوران ساسانی می رسد که در دوران های بعد یعنی سلجوقی تا صفویه و حتی قاجار مورد استفاده بوده است.
این مجموعه ارزشمند به شماره 15816 و به سال 1385 در فهرست اثار ملی ثبت گردیده است.
با تشکر ویژه از همه اهالی مهربان نوش آباد
نظرات شما عزیزان:
برچسب ها : شهر زير زميني نوش اباد, ايران گردي, زيبايم ايران,